ادم لنفاوی
ادم لنفاوی یا لنف ادم ( پا فیلی)
تجمع مایع سرشار از پروتئین( لنف) در بافت زیر پوست به دلیل اختلال در تخلیه لنف، لنف ادم نامیده می شود.
آسیب شناسی:
مایعات بدن از طریق دو سیستم گردش خون و لنف جابجا میشوند.
الف )سیستم گردش خون:
مویرگهای خونی در هر نقطه از بدن بدون وقفه در حال ترشح آب، پروتئین و سایر مواد به فضای بین سلولی هستند. قسمت عمده آب و مواد خارج شده از مویرگها به داخل وریدها بازجذب شده و مجددا" وارد گردش خون میشوند.
ب)سیستم گردش لنف :
مولکولهای درشت پروتئین قادر به عبور ازجدار وریدها نبوده لذا به همراه مقداری آب وارد عروق لنفی شده و از طریق سیستم گردش لنف از محیط خارج میشوند. مایع لنف در مسیر خود از داخل غدد لنفی، که در واقع ایستگاههای فیلتر کننده لنف به شمار میروند، عبور و نهایتا" در نزدیکی قلب وارد گردش خون میشود.
اگر بنا به دلایل مختلف سیستم لنفی قادر به خارج کردن مایع لنف ازبافت زیر پوستی نباشد، آب و پروتئین در زیر پوست جمع می شود که به آن ورم لنفی یا لنف ادم میگوییم. این ورم در هر نقطه ای از بدن میتواند ایجاد شود ولی اغلب در دست یا پا اتفاق می افتد.
انواع ادم لنفاوی:
لنف ادم به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود:
نوع اولیه به دلیل وجود اختلالات ساختمانی یا عملکردی که در زمان جنینی به وجود آمده ظاهر شود.
نوع ثانویه فرم شایع تر بیماری است و به دنبال انسداد و تخریب مسیرهای لنفاوی در اثر عفونت، صدمات بافتی ناشی از تصادفات و یا جراحی ها بوجود می آید. بیماری های بدخیم چه از طریق تهاجم مستقیم به سیستم لنفی و چه به دنبال جراحی و رادیوتراپی برای درمان سرطان، میتوانند سبب لنف ادم شوند . به طور متوسط حدود 30% از مبتلایان به سرطان پستان ممکن است بعد از درمان بیماری در طول عمر خود مبتلا به لنف ادم شوند.
علائم و تظاهرات بیماری:
بیماری بصورت تورم آهسته پا یا دست بدون درد و تغییر رنگ یا ظاهر اندام بروز میکند. ورم از انگشتان شروع و به طرف بالا گسترش می یابد. معمولا تورم طی چندین ماه و اندک اندک ایجاد میگردد . ورم در طول روز و با پایین نگه داشتن اندام افزایش می یابد و با بالا نگه داشتن طی خواب شبانه از میزان تورم تا حدی کم میگردد ولی از بین نمیرود . در اکثر موارد این بیماری بعد از چندین سال از شروع آن و بعد از مراجعات متعدد به پزشکان مختلف و انجام آزمایشات مکرر از سیستم قلبی ، کبدی ، کلیوی و وریدی تشخیص داده می شود.
عوارض لنف ادم :
لنف ادم به عنوان یک بیماری پیشرونده می تواند موجب عوارض آزار دهنده و ناتوان کننده شود:
عفونت مکرر : ورم لنفی زمینه را برای رشد میکربها فراهم نموده و عضو مرتبا" دچار عفونت نسج نرم به نام لنفانژیت میشود که در بسیاری از موارد برای درمان به بستری در بیمارستان نیاز است.
سنگینی و محدودیت حرکتی : سنگینی اندام موجب درد، بی حسی و محدود شدن حرکات عضوشده و کارایی بیمار را درمحیط کار و منزل به مرور کم میکند.
افسردگی : اثرات روانی این بیماری چشمگیر بوده و به مرور موجب افسردگی و کناره گیری فرد از اجتماع میشود.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به لنف ادم هستند؟
به طور قطع نمی توان پیشگویی کرد که چه کسی در آینده دچار لنف ادم خواهد شد، اما وضعیت های خاصی ممکن است احتمال وقوع آن را بیشتر کنند. این موارد عبارتند از:
جراحی های وسیع و تخلیه تعداد زیاد غدد لنفاوی زیر بغل و ناحیه کشاله ران
پرتودرمانی بعد از انجام عمل جراحی زیر بغل و ناحیه کشاله ران
عفونت دست و یا صدمه به عروق لنفاوی
روش های درمان و کنترل لنف ادم:
توجه: درمان لنف ادم، درمان نگه دارنده و طولانی مدت است و بخصوص در مراحل اولیه بخوبی قابل کنترل است بطوری که طی 6 ماه درمان و پیگیری مناسب تورم و اختلاف سایز اندام تا حد زیادی از بین می رود. بهتر است با رعایت احتیاطات لازم از بروز لنف ادم تا حد ممکن جلوگیری کرد.
روشهای مختلف درمان :
الف) استفاده از جوراب کشی و آستین های استاندارد.
بیمار باید در طی روز جوراب کشی یا آستین را بپوشد. وضعیت اندام و کیفیت آستین در فواصل زمانی منظم توسط پزشک کنترل میشود که به این ترتیب با حفاظت دقیق از عضو انتظار میرود حجم اندام به مرور کاهش یابد.
ب) ماساژ و ورزش منظم روزانه که باید آموزش داده شود.
کلیه ورزشهای لازم و نحوه حفاظت از پوست آموخته میشود. باید توجه داشت که انجام هر گونه ماساژ خشن بر روی عضو صدمه بیشتری را به بافت وارد خواهد کرد.
حرکات ورزشی مخصوص که به منظور افزایش اثر پمپ عضلات بر روی سیستم لنفی طراحی شده، باید به طور مرتب و با توصیه درمانگر در منزل انجام شود.
ج) دستگاه پمپ فشاری
برای این منظور ابتدا بیمار 3 روز در بیمارستان بستری شده و دستگاه بطور منظم به اندام بیمار وصل میشود. در موارد خاصی این دستگاه برای استفاده دراز مدت در منزل توصیه میگردد. با توجه به اینکه این بیماری دیر تشخیص داده میشود در اکثر موارد نیاز است در مرحله اول بستری واز دستگاه استفاده شود.
د) درمان داروئي : در موارد خاص طبق نظر پزشک استفاده از برخي داروها کمک کننده است و سبب کاهش تورم و سرعت بخشيدن دردرمان میشود. پوست اندام متورم مستعد به خشکی و ترک خوردگی است. باید از خشکی پوست که زمینه را برای عفونت آماده میکند، جلوگیری شود. مرطوب کردن پوست بعد از هر بار دوش گرفتن و نیز قبل از بانداژ نتایج خوبی را به دنبال دارد .
از طریق ایمیل هر گونه سوالی در این زمینه دارید
مطرح کنید